In Geschiedenis en Grondslagen van de Natuurwetenschap gaan we op zoek naar reflectie op de aard en inhoud van natuurwetenschappen. Aan de hand van concrete voorbeelden uit de wetenschapsgeschiedenis, stellen we bredere filosofische vragen aan de orde. Die vragen richten zich ten eerste op het begrijpen van fundamentele begrippen, bijvoorbeeld: hoe is het denken over ruimte en tijd door de eeuwen heen veranderd? Ten tweede, willen we meer algemene vragen oproepen: hoe werkt wetenschap? en hoe is wat wij wetenschap noemen zo geworden? Op het oog kan de eigenheid van wetenschap goed in reliëf te worden gebracht door te onderzoeken hoe het zich verhoudt tot cultuur, pseudowetenschap, technologie, etc. Zoals we echter zullen zien, blijkt het in de praktijk uiterst moeilijk om deze gebieden uit elkaar te houden. Wetenschap is niet goed af te bakenen.

De rode draad van de module bestaat uit het bestuderen van historische cases. De cases geven inzicht in belangrijke aspecten van het natuurkundig denken en onderzoeken, aan de hand van concrete historische voorbeelden. De cursisten verwerven kennis van de ontwikkeling van de natuurkunde, inzicht in de aard en werking van natuurwetenschap, en een verzameling van rijke voorbeelden van natuurkundige ideeën, waarnemingen en experimenten. Daarbij kijken ze ook naar mogelijkheden om historisch materiaal in te zetten bij het onderwijs.

Boswell-Bèta, Daltonlaan 400, 3584 BK Utrecht

[voorlopig] Wetenschappelijke revoluties (Copernicus en Einstein); de fysica van Aristoteles; Magie en wetenschap; Newton, de Principia, en meer; Proefondervindelijke wijsbegeerte in de Verlichting; Chemische Revolutie; Thermodynamica: wetenschap en techniek; de Velden van Maxwell; twijfel aan de wetenschap.

Aanschaffen: R. Vermij, Kleine Geschiedenis van de Wetenschap (Amsterdam 2006, 2013²). Verplicht.

Online: B. Theunissen, Diesels Droom en Donders’ Bril. Hoe wetenschap werkt (Amsterdam 2004). https://www.nieuwezijds.nl/boek/diesels-droom-en-donders-bril/

Opdrachten bij elk college; presentatie lesmateriaal; eindwerkstuk (grootste deel)

Fokko Jan Dijksterhuis (UT) en Daan Wegener (UU)