Deze cursus biedt een overzicht van de diverse aspecten van de moderne sterrenkunde op het niveau van een eerstejaars universitaire studie.  Na een algemene introductie zullen de vroegste ontwikkelingen in de sterrenkunde besproken worden, van de oudheid tot de Renaissance.  De indeling en beweging van de sterrenhemel zal worden besproken alsmede de diverse coordinaatsystemen.  Zon- en Maanverduisteringen worden verduidelijkt.  Het elektromagnetisch spectrum wordt kort behandeld alsmede de diversiteit aan telescopen waarmee straling wordt opevangen en geanalyseerd.  Een overzicht van het zonnestelsel en de planeten wordt gepresenteerd, gevolgd door een beschrijving van de Zon en de eigenschappen van sterren.  The interstellaire materie zal worden besproken en het process van stervorming, gevolgd door de evolutie en dood van sterren.  De structuur en eigenschappen van de Melkweg en andere sterrenstelsels komen aan bod.  De cursus wordt afgesloten met een overzicht van onze kennis van de kosmologie.  De hoorcolleges worden vergezeld van werkopdrachten huiswerkopgaven waarvoor een up-to-date laptop is vereist.  6 ECTS staat voor 168 uur dus een significante hoeveelheid zelfstudie (ongeveer 3 weken voltijds) wordt verwacht.  De hoor- en werkcolleges worden grotendeels in het Engels gegeven, ook het tekstboek en andere lesmaterialen zijn in het engels. Het tentamen wordt in het Nederlands afgenomen.

Boswell-Bèta, Daltonlaan 400, 3584 BK Utrecht

• archeoastronomy, van een geocentrisch naar een heliocentrisch wereldbeeld, de beweging van de planeten, de wetten van Kepler, ruimte en tijd in de sterrenkunde
• hemelmechanica, equinoxen en zonnewendes, precessie, het analemma, coordinaatsystemen
• siderische en synodische periodes, resonanties, eclipsen, libratie, getijden, tijdrekening, siderische en zonnetijd, tijdvereffening
• Het elektromagnetisch spectrum, wetten van Wien en Stefan-Boltzmann, astrofysische informatie in het spectrum, rood- en blauwverschuiving
• atmosferische vensters, refractor en reflector telescopen, vergroting, abberatie, de diffractielimiet en seeing, aktieve en adaptieve optica, astronomische satellieten
• algemene klassificatie en eigenschappen van planeten en hun manen, asteroiden, kometen, de Kuiper gordel en de Oort wolk
• de zon als een ster, algemene eigenschappen en struktuur, hydrostatisch evenwicht, energietransport, opbouw van de atmosfeer, zonnevlekken, de zonnecyclus, granulatie en convectie, de zonnewind, het zonnespectrum
• fotometrie en filters, schijnbare en absolute magnitudes, parallax en eigenbewegingen van sterren, spectrale klassificaties, drukklassen, Hertzsprung-Russel diagram, de hoofdreeks, de relatie tussen massa, temperatuur, afmeting en helderheid van sterren
• verdeling en samenstelling van de interstellaire materie, het waarnemen van interstellaire materie, dichtheid en temperatuur
• stervormingsgebieden, protosterren, massa van sterren, de massa-lichtkracht relatie op de hoofdreeks
• sterevolutie, evolutiesporen, afbuigpunt, isochronen, the proton-proton reaktie en de CNO cyclus, de stellaire thermostaat, het belang van massa in de sterevolutie, de evoluerende interne struktuur van sterren, de Heliumflits, de rode-reuzentak, de horizontale tak en de asymptotische-reuzentak
• de herkomst van elementen, eindstadia van sterren, massaverlies, planetaire nevels, witte dwergen, (super)novae, neutronensterren, pulsars, zwarte gaten
• de Melkweg, algemene struktuur, samenstelling en afmeting, populatie I en II sterren, OB associates, de schijf, bulge en halo, rotatiekromme en donkere materie, spiraalarmen, het centrum van de Melkweg
• de ontdekking van sterrenstelsels, de bijdragen van Edwin Hubble, morfologische klassificatie van sterrenstelsels, het expanderende heelal, kosmologische roodverschuiving, de vorming en evolutie van sterrenstelsels, groepen en clusters, de morfologie-dichtheid relatie
• aktieve sterrenstelsels, quasars, unificatiemodel
• kosmologie, Olbers paradox, het (perfect) kosmologisch principe, de oerknal, oorzaak en eigenschappen van de achtergrondstraling, donkere energie en versnelde expansie, de verdeling van energie en materie in het heelal

Nog nader te bepalen

Schriftelijk tentamen en huiswerkopdrachten

Jake Noel-Storr (RUG)